Metody rozwoju osobistego

Pracując z moim klientami bardzo często pada pytanie: Co to właściwie jest COACHING? A czym jest MENTORING?
Która z tych metod będzie dla mnie skuteczniejsza?
Na polskim rynku, jest wielu wybitnych przedstawicieli tych zawodów. Uczę się od nich – to droga bez końca, inspiruję się, a przy okazji tworzę swoją barwną bibliotekę doświadczeń, która składa się na moją, osobistą metodologię pracy z klientami.
Dlatego opisując, moje subiektywne spojrzenie, będę wspomagał się, ich wiedzą i doświadczeniem.
Aktualnie w Polsce istnieje duży bałagan w definiowaniu, czym jest coaching. Bardzo często coachem nazywa się ktoś, kto nim absolutnie nie jest.
Nie bez znaczenia jest również czarny PR coachingu. Często, w obiegowej opinii, spotykamy się z określeniem „skołczować” kogoś. Co całkowicie zakrzywia ideę, tej rozwojowej metody pracy.
To nie jest coaching
Dlatego, aby odpowiedzieć na to pytanie przedstawię najpierw czym Coaching, a tym bardziej Mentoring nie są:
Nie są to rozmowy podsumowujące, towarzyszące ocenie rocznej. Coaching i Mentoring to nie jest trening, szkolenie, terapia czy medytacja.
Pracując jako coach i mentor, nie posługuję się magicznymi sztuczkami i uniwersalnymi rozwiązaniami. Profesjonalni przedstawiciele tych zawodów,
nie są mówcami motywacyjnymi. A co za tym idzie, nie będą posługiwali się hasłami “Możesz to zrobić, “Jesteś mistrzem”, czy “Po prostu zrób to”.
Głównym zadaniem coachingu, jest ZMIANA. Przy czym metodologia koncentruje się na rozwiązaniu, a nie na problemie. A zmiana to proces, nie wydarzenie. Dlatego wraz z moimi klientami pracujemy w procesie, który – po za procesami interwencyjnymi, gdzie sytuacja wymaga intensywnej pracy
– zwyczajowo trwa od 3 do 12 miesięcy.
Jak wybrać coacha lub mentora?
Kolejnym ważnym aspektem jest wybór odpowiedniego coacha lub mentora. Jest to temat na oddzielną historię, którą obiecuję przybliżyć w niedługim czasie. Chciałbym jednak zwrócić uwagę na fakt, iż w dzisiejszych czasach, bardzo lekko przychodzi wielu osobom zgoda na posługiwanie się różnymi tytułami.
Zarówno coach jak i mentor to zawód, który wymaga nauki, praktyki, certyfikacji i akredytacji. Bardzo ważnym elementem jest poddawanie się superwizji.
Każdy z coachów jak i mentorów jest inny. Co wynika z doświadczenia, zarówno osobistego jaki zawodowego, umiejętności, kompetencji czy predyspozycji.
Dlatego przed wyborem osoby do współpracy, warto jest sprawdzić te elementy. I co najważniejsze, zarówno coaching jak i mentoring to relacja.
Otwarta, bezpieczna, poufna, partnerska, etyczna, czysta, świadoma, uważna, oparta na szacunku i zaufaniu.
Stąd zarówno postawa obu stron, jak i swoistego rodzaju „więź”, jest w obu tych procesach kluczowa.
Kompetencje Coacha i Mentora
które wyniósł z uczelni w których się kształcił oraz organizacji, które je akredytowały.
Jest świadomy siebie i zaangażowany we własny rozwój.
Stosuje różnorodne narzędzia i techniki w celu zwiększenia skuteczności
Tworzy relację i działa w partnerstwie z klientem i wszystkimi interesariuszami.
Dba o bezpieczne środowisko, wzajemny szacunek i zaufanie.
Jest skoncentrowany, uważny i empatyczny.
W komunikacji, aktywnie słucha na kilku poziomach, aby zrozumieć co klient mówi, ale też czego nie mówi, aby w pełny sposób zrozumieć znaczenie.
Pobudza świadomość i facylituje wglądy i uczenie się klienta.
Wspiera uczenie się i rozwój, promuje autonomię klienta.
Przeprowadza ewaluację procesu.
Od teorii do praktyki
Moją edukację w tej dziedzinie otrzymałem w Szkole Coachingu Meritum https://meritum-coaching.pl/, Instytucie Ewy Mukoid https://studiacoachingu.com/, oraz Bennewicz Instytut Kognitywistyki https://instytutbennewicz.pl/. W mojej pracy wykorzystuję również prawie trzydziestoletnie doświadczenie
w międzynarodowymi biznesie – szczegółowe informacje przedstawiam w zakładce o mnie.
Wraz z otrzymaną wiedzą i rozpoczęciem praktyki, zacząłem zdawać sobie sprawę, jak ważny jest kodeks etyczny coachingu i mentoringu.
Szukałem zrozumienia u moich superwizorów, jak łączyć te dwie różne metody rozwojowe. Na podstawie doświadczeń i otrzymanej wiedzy stoję na stanowisku,
iż należy zachować odrębność procesów oraz pełną transparentność wobec klientów. Klient nie powinien być w różnych procesach, czy interwencjach, w tym samym czasie – chyba, że jako proces dopełniający. Albowiem sytuacja taka, zakłóci przebieg, zniekształci obraz i może być nieużyteczna, a czasem
wręcz szkodliwa.
Dlatego, zawsze wspólnie decydujemy jaki proces rozwojowy wdrażamy, lub staram się o zgodę na jego wybór.
Cytując za Maciejem Bennewiczem, aby trafnie i szybko zobrazować metody stosowane w edukacji dorosłych i biznesie, a także odnaleźć miejsce coachingu
i mentoringu w strukturze oddziaływań edukacyjno-rozwojowych, można posłużyć się “Matrycą oddziaływań edukacyjnych”.

Coach a mentor
Coaching to poszukiwanie wewnątrz klienta. Poszukiwanie i uruchamianie zasobów, które każdy z nas posiada, jednak z różnych względów ich nie zauważa,
nie korzysta z nich, lub też nie jest ich świadomy. Bywa że są one przykryte przekonaniami, wychowaniem, czy normami społecznymi.
Natomiast mentoring to relacja uczeń – mistrz czy ekspert. W przypadku tego procesu rozwojowego, jest on bardziej dyrektywny i ukierunkowany na rezultat.
Jak kiedyś usłyszałem Mentor, w przeciwieństwie do Coacha już tam był. Ma doświadczenie z zakresu w jakim pracuje. Coach natomiast, dociera do zasobów
i uruchamia możliwości, które posiada sam klient.
Mentoring to partnerska relacja, uczeń – mistrz oparta na stymulowaniu, inspirowaniu i przywództwie. Prowadzi do rozwijania potencjału ucznia.
Mentoring w przeciwieństwie do coachingu opiera się na doradztwie, ewaluacji i jest bardziej dyrektywny. Jednak zarówno coaching jak i mentoring
są pomocne w tworzeniu sukcesu podopiecznego.
Coaching natomiast to relacja, polegająca na odblokowaniu potencjału, danej osoby, w celu maksymalizowania dokonań. Metoda ta polega na pomocy
w samodzielnym uczeniu, zamiast uczenia kogoś. Coach powinien wzmacniać i wspierać klienta w samodzielnym dokonywaniu zamierzonej zmiany na podstawie własnych odkryć, wniosków i zasobów. Mentoring polega na przekazywaniu wiedzy podczas kiedy coaching rozwija umiejętność i zdolność do wydobywania zasobów.
Mentor opowiada o własnych doświadczeniach, stąd powinien być ekspertem w swojej dziedzinie.
Coach natomiast słucha, pyta, docieka, stymuluje, co pozwala na bycie Coachem w dziadzinach w których sam nie jest ekspertem.
Kilka definicji coachingu:
„Technika coachingu polega na wydobywaniu mocnych stron ludzi, pomaganiu im w omijaniu osobistych barier i ograniczeń
w celu osiągniecia celu, a także ułatwieniu im bardziej efektywnego funkcjonowania w zespole.
Coaching koncentruje się na rozwiązaniu (a nie na poszukiwaniu przyczyn problemów), promując rozwój nowych strategii myślenia”
– Robert Dilts
„Coaching jest metodą pozwalającą w sposób efektywny wytyczyć i osiągnąć ważne cele, podnieść satysfakcję z życia zawodowego i prywatnego, stać się bardziej świadomym liderem, managerem, czy rodzicem. W pełni wykorzystuje potencjał, kompetencje i umiejętności klienta. Identyfikuje trudności. Przygotowuje do ich pokonania.
Często przekłada się na motywację i większą determinację w działaniu.
ICF definiuje coaching jako towarzyszenie klientowi w kreatywnym procesie, który skłania do myślenia i inspiruje do maksymalizacji zawodowego i osobistego potencjału”
– International Coach Federation (ICF)
„Coaching to profesjonalnie prowadzony proces, który inspiruje klientów do maksymalizacji ich potencjału osobistego
i zawodowego. Jest to ustrukturyzowany, celowy i transformacyjny proces, pomagający klientom zobaczyć i przetestować alternatywne sposoby poprawy kompetencji, podejmowania decyzji i poprawy jakości życia. Coach i mentor oraz klient współpracują ze sobą na zasadach ściśle poufnych. W tej relacji klienci są ekspertami w zakresie poziomu treści i podejmowania decyzji; coach i mentor jest ekspertem w profesjonalnym prowadzeniu procesu”
– European Mentoring and Coaching Council (EMCC)
https://www.youtube.com/watch?v=UY75MQte4RUC

Zalety Coachingu i Mentoringu
Coaching i Mentoring to nowoczesne metody rozwoju, które uzupełniają tradycyjne i znane, takie jak doradztwo czy szkolenia.
Są skoncentrowana na przyszłości i rozwiązaniach, są efektywne i spersonalizowane. To metody rozwoju człowieka, które opierają się na nauce, wieloletniej praktyce
i doświadczeniu, komplementarne, skuteczne i stale rozwijające się. Dają wymierne i trwałe efekty, ponieważ sięgają po potencjał i kreatywność klienta.
Przynoszą wymierne rezultaty klientowi, relacjom i otoczeniu, w którym on funkcjonuje.
Coaching i Mentoring inicjują proces głębokich zmian, doskonale edukują i wspierają, a także inspirują w ciągle zmieniającym się środowisku.
Doskonale wpisują się w dzisiejsze burzliwe środowisko, ciągłe zmiany, postępującą globalizację czy postmodernizm.
Poniżej przedstawiam opracowanie Bożeny Wujec, które ukazuje coaching i mentoring na tle różnego rodzaju metod i interwencji, podczas pracy z drugim człowiekiem.

Największa i najbardziej znana międzynarodowa organizacja coachingu to Interantional Coach Fedaration (ICF). Na stronach oddziału polskiego znaleźć można
“Kodeks etyczny” i “Kluczowe kompetencje”, które są żelazną podstawą coachów, wywodzących się z uczelni akredytowanych przez ICF. https://icf.org.pl/
Druga organizacja to European Mentoring and Coaching Council. (EMCC), gdzie również można znaleźć “Ramy kompetencyjne” coachów i mentorów oraz
”Globalny Kodeks” https://emccpoland.org/
Trzecia znacząca organizacja to Izba Coachingu (IC), reprezentująca środowisko coachingowe, na rynku polskim. https://www.izbacoachingu.com/
Nauka ciągle nas zaskakuje. W kontekście niesamowitego postępu badań i rozwoju, w zakresie neuronauki i zagadnień mechaniki kwantowej,
widzimy, że ciągle możemy doskonalić model pracy, nad zrozumieniem człowieka. Rozwój technologii ułatwia nam prace badawcze nad naszym mózgiem i procesami jakie w nim zachodzą. Coraz jaśniej rozumiemy wiele reakcji. Finalnie przekłada się to na większą skuteczność oraz użyteczność w pracy nad rozwojem człowieka. Wiedzę tę, potrzebujemy ciągle aktualizować.
Nie możemy zapomnieć, o spersonalizowanym podejściu. Każdy jest inny, wyjątkowy i niepowtarzalny.
Dlatego tak ciekawa i stale rozwijająca, jest praca z drugim człowiekiem. Ale i również bardzo odpowiedzialna.
Pracując z moim klientami, często odczuwałem deficyt mojej wiedzy z zakresu psychologii.
I jakby na przeciw temu, Bennewicz Instytut Kognitywistki, stworzył program „Psychologia Doświadczeń Subiektywnych”.
Jestem w trakcie nauki pod skrzydłami Anny Prelewicz i Macieja Bennewicza.
Wierzę, że zdobyta wiedza, będzie mi pomocna w jeszcze lepszej, skutecznej i wszechstronnej pracy z człowiekiem.
W kanonie, tego programu można wyczytać:
„Każdy człowiek jest istotą jedyną, osobną i niepowtarzalną.
Dlatego spotykając istotę ludzką w procesie osobistego rozwoju za każdym razem trzeba tworzyć od nowa psychologię, socjologię, pedagogikę, antropologię tej osoby – oficjalnymi naukami jedynie się posiłkując, jako niedoskonałym modelem.
Mentor w drodze rozwoju jednostki, jest zarówno tym, który poznaje jednostkę, daje się poznać, jak i tym, który tworzy na jej potrzeby,
unikalny model rozwoju w oparciu o sprawdzone metody, które sam przetestował”.
W tekście wykorzystałem informacje oraz inspiracje, pochodzące:
- Joanna Mróz Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu COACHING I MENTORING WOBEC WSPÓŁCZESNYCH WYZWAŃ W ROZWOJU PRACOWNIKÓW
NAUKI O ZARZĄDZANIU MANAGEMENT SCIENCES 3(16) · 2013 ISSN 2080-6000 - Bennewicz Instytut Kognitywistyki
- Instytut Mukoid
- Szkoła Coachów Meritum
- Bożena Wujec www.inspired.pl